Neden Öldü?

-Anneler gününde tüm çocuklara-

Emekli dikiş öğretmeni Bilge Hanım gece yarısı ölmüştü. Bitişik karyolada yatan kocası Kemal Bey saat dokuz sularında uyanıp bu durumla karşılaşınca çok şaşırdı.

Hiç olağan gelmedi. Böyle apansızın... Üstelik koynunda bir ölü! Yirmi beş yıllık evlilik bitmişti. Yapayalnız kalmıştı. Yok, yapayalnız değil. İki oğlu bir kızı vardı. Öteki odalarda. Henüz uyuyan. Nasıl bildirecekti onlara? Neden ölmüştü ki?

Karısının yüzüne baktı, dikkatlice. "Ölmek” ile yüzyüze gelişin çaresizliği içinde. Yaşamın donmuşluğuydu ürküten. Sanki onunla birlikte yaşamamış. Başlamasız bitiş... Hiç bir şeylik! Bir boşluk duydu. Tüm üzüntüler ne kadar gereksizdi.

Oysa her şeye üzülürdü karısı. Yatmadan önce üzgündü.

"Bir üflemelik mum gibi söneceğim. Yorgunum, bitkinim... Biraz anlayışlı olun!" demişti gene.

'Kalbim...” demişti.

Ve bu kül rengi sopsoğuk yüzde inceden bir gülümseme vardı. Göz kapaklarının kapanmamış aralığından yabansı bir alay çizgisi... İlk kez:

Sen haklısın.

Dedi Kemal Bey. Bilinçsiz.

Ama duygusal. Ve kapattı göz kapaklarını. Çenesini bağladı sonra. Bir çarşaf çekti üzerine.

Dışarı çıktı. Sigara yaktı. Birçok şey düşünüyordu: bağımsız, sonuçsuz, yararsız. Çokluk neden arıyordu ölümüne... Geceleyin çocuklarına kızmıştı. Tartışıyorlardı:

- Yıkayıverin kirli çoraplarınızı! Sokuşturmayın, atmayın oraya buraya. Bir çorabınızı da yıkayın artık! Eskisi gibi değilim, yorgunum. Biraz da beni düşünün be, gücüm kalmadı!

Büyük oğlu:

Doğurmasaydın! Annenin görevidir bunlar.

- Ya sizin göreviniz?

Adam gibi okuyoruz işte, Serseriliğimiz yok. Daha ne olsun?

Hep sizin rahatınız, mutlu geleceğiniz için ölesiye çalışmak: görevim, evet. Ama artık çöktüm, yaşlandım da. Biraz yardımcı olun diyorum.

- Biz erkeğiz. Kızına yaptır.

- Herkes yapabilmeli bir şeyler. Kadınlık-erkeklik sorunu değil bu. Hastayım diyorum size. Hastayım!

- Hep böyle söylersin... Bıktırdın yani.

- Ölürüm de inşallah kurtulursunuz. Siz de, ben de...

Bıktık bu "ölmek” sözünden de! Biz ölelim de sen kurtul öyleyse.

- Nee?! Siz nasıl söylersiniz bunu? Nasıl! Bunun sözü bile yıkar beni, bilmez misiniz? Ama büyük Tanrı'm bu acıyı bana göstermeyecek. Göstermeyecek!

Öfke, hem yakarışla söylenen son sözcükler Kemal Bey'in kulaklarında yankılanıyor gibiydi. Şaşma ile:

Göstermedi işte, dedi. İnançları güçlüydü, göstermedi.

Her şey çocuklarından sonra gelirdi zaten... Gece rakı içmemize de kızmıştı. Oğlanlar içtikçe "Size keyif, bana zehir!” der, kahrolurdu hep. İlle de beni suçlardı:

"Çocuklarıyla karşı karşıya oturup içen babalarda suç!” diye.

Benim suçum ne? Koskoca çocuklar... Büyük bağırmıştı:

Sen bana karışamazsın artık!

Ondan sonra da yatak odasına kapanıp ağlamıştı. Üzüntü, sinir... Çocuklardır nedeni...

Bu sonuca varınca çocuklarına öfke duydu, ama üzerinde durmadı, bıraktı düşünmeyi.

- Hay Allah'ım, dedi... Öldü işte! Nedeni şu, ya da bu... Yapılacak şeyleri yapmalı şimdi.

Yapılacak şeyler... Bir anda yığılıvermişti karşısına, dağ gibi.

Doktor getirmek, yıkama, gömüt alınması, onun hazırlanması, eşe dosta bildirme... Miras işleri: Evin tapusu karısının üzerineydi çünkü... Başsağlığına gelenler ve de şu duası, bu duası... Daha bir sürü işler ki, sağlık zamanından çok! Karısız kalmıştı üstelik. Çok yabansı: ağlayamıyordu da!

Bu sırada ortanca oğlu kalkmıştı. Ona:

- Ağabeyini kaldır, dedi. Konuşacaklarımız var.

Oğlu şöyle bir baktı babasına: Annesi ile bir tatsızlık mı çıkmıştı gene aralarında? İkide bir boşanmaktan, defolup gitmekten söz ederdi babası.

Herkesin yüzüstü bırakıp...

Ben gidiyorum. Ne haliniz varsa görün!

Diyecekti belki de.

Ağabeyi geç yatmıştı. Tersledi:

- Ne oluyor, sabah sabah ne konuşması?

Kalkmıyorum!

- Bir olay var herhalde. Babamın yüzü asık..

- Olay molay bilmem ben. Ne halleri varsa görsünler. Hadi toz ol burdan!

Kemal Bey öfkeyle girdi içeri. Patladı:

- Anneniz öldü!

Çocuklar aptallaştı, inanmazlıkla. Derin bir korku içinde annelerinin yatak odasına koştular.

Keşke şaka olsaydı... Boydan boya üste örtülmüş çarşafı çektiler. Ve soğumuş gövdenin üzerine kapandılar.

- Annem, annem! Anneciğim!

Ağlıyorlardı. Kemal Bey de ağlıyordu galiba.

Büyük oğlan acı ile kasılmış gibiydi. Sordu:

Neden? Neden öldü annem, baba?

- Onu size sormalı!

Geceki tartışmayı amaçlayarak hınç alırca söylemişti bunu baba.

Çocuklar:

- Anneciğim, bağışla bizi...

Diye inlediler.

- Bizi bağışla anneciğim!

Bilge Hanım'ın yüzündeki donmuş gülümseme eridi, eridi yitti. Üzüntü çöktü yerine. Göz pınarlarında yaş. Kimse göremiyordu bunu ama bir gerçekti.

Çok yaşanmış ve çok yaşanacak... Diyordu ki:

- Ağlamayın yavrularım. Ağlamayın öyle. Yüreğime kor gibi damlıyor gözyaşlarınız. Ne yaptınızsa elbette ki bağışlamışımdır. Anne yüreği, bağışlamaz olur mu hiç? Dökmeyin o güzel gözyaşlarınızı ne olur, çok acı çekiyorum.

Ama duyan yoktu.

Büyük oğlu babasının kendilerine yönelttiği suçlamayı geri çevirdi:

- Sen annemi bizden daha fazla üzerdin. Bu bir gerçek!

- Gerçek... Evet. Sizin yaptıklarınıza katlanırdı çünkü. Ama benim ufak bir sözüm batar kalırdı! Neyse, bu tartışmanın sırası değil şimdi. Ben gitmeliyim, yapılacak bir sürü işler var. Siz de, hadi, dışarı çıkın.

Bilge Hanım, yüzünde hüzünlü bir gülümseme ile:

- Git, dedi. Git... Hem de çarçabuk. Bu işler geciktirmeye gelmez. Ne kadar yorulacaksın, değil mi sevgilim? Her işten yorulduğun gibi. Ama çaresizsin. Benim yardımım dokunamaz artık. İlk kez bir işimi sana yüklemiş bulunuyorum. Çaresiz katlanacaksın sevgilim. Evet: sevgilim... Bir türlü anlayamadığın!

Kemal Bey giysilerini toparlayıp dışarı çıktı, giyindi, gitti.

Çocuklar annelerinin yanında kalmışlardı. Bitkin. Suskun. Pişman. Ölüvermişti işte anneleri.

- Biz de üzüyorduk annemizi, dedi biri. Üzüyorduk!

Ağlaştılar gene. Kötülükleri canlanıyordu, bir bir. Sanki bu ezinç bana dayanılmaz.

Öbürü:

- Asıl bu kız üzerdi annemizi, dedi. Bu akşam kızmadı mı, sana: ” Odanı toplu tut. Aldığını aldığın yere koy. Hamarat ol!” diye. "Sana şu yakışır...” dese, ukalâlık eder dinlemez, üzerdin. Yalan mı?

Kız başını kaldırdı annesinin, göğsünden. Yüzü gözyaşlarıyla ıpıslak. İçini çeke çeke:

Üzerdim... dedi. Üzerdim ama herhalde sizin kadar değil! Siz içki, sigara içtikçe erirdi sanki. Gece habersiz gelmeyince uyumaz beklerdi. Bir o pencereye, bir bu pencereye, dolaşır dururdu. Sonra da ilâç alırdı. Hele sen, karşılık da veriyordun...

Bacak kadar boyunla sen vermiyordun çünkü!

Bilge Hanım'ın yüreği titredi yeniden. Çocuklarının birbirlerini suçlamalarını, incitmelerini hiç istemezdi. Başlarına uzattı ellerini, yavaştan. Okşuyordu: "Karakoç'um” diyerek büyüğünü, "Sarı'm” diye ortancasını ve "İnce kızım” diye küçüğünü. Üç kardeşin bir arada, başbaşa oluşları ile mutluydu. Çok. Ama sesini duyuramıyordu onlara. İncelmiş, yok olmuş ellerinin okşamalarını da sezemiyorlardı.

Güçsüzdü. Ne yabansı: Dünyadakileri duyuyordu, görüyordu, ama hiç bir, hiç bir karşılık gösteremiyordu onlara! Kendisi onlardan güçlüydü ve de onlardan güçsüz!

Çırpınıyordu işte, gerçeği anlatabilmek için:

Boşuna birbirinizi suçluyorsunuz, diyordu, boşuna. Hiç birinize kırgın değilim. Bu gece gördüğüm düşü ve onun verdiği acıyı bilmiyorsunuz ki.. Arkadaşımın hem oğlu hem kızı idama mahkûm edilmişlerdi. Anarşist imişler... Kendileri bilmiyordu henüz. Yaşam doluydular. Öylesine özgür ve mutlu, dolaşıyorlardı. Oysa idam hazırlığı yapılıyordu harıl harıl. Kurtarmak olanaksızdı. Üstelik suçsuzdular gerçekten.

- Acaba, diyordum, iğne filân yapılamaz mı? Bari bunun acısını duymasalar... Duymadan, hiç bilmeden ölüverse.

Hemen düşünüyordum ki bu olanaksız. O zaman nasıl gidebilirler idam sehpasına? Hayır, bilecekler öleceklerini, görecekler öldürüldüklerini. Yasa böyle, Ah! Ne acı.

Ve annelerini düşünüyordum. Nasıl dayanacaktı bu acıya? Olanaksız, bu acıya dayanılmaz. Göz göre göre hem haksız olarak! Anne yüreği dayanamaz buna. Dayanamaz! Ya benim çocuklarım olsaydı? Yüreğimin çarpıntıları artıyor, gittikçe sıklaşıyor soluğum. Salt bu sanı ile.

- Ya benim çocuklarım...

Evet. Dayanamadı işte, duruverdi yüreğim! Başka ne yapabilirdim ki? Ama siz bunu hiçbir zaman bilmeyeceksiniz. Bilemezsiniz. Ölmemiş olsaydım bile anlatamazdım bunu size. Anlatamazdım... Birazdan doktor gelecek:

Bir kalp yetersizliği, diyecek. Gömebilirsiniz.

Oysa anne yüreğidir bu. Düşte bile acınıza dayanamayan.